Mozart: Piano Sonata In D Major KV 311 (284c)

Beschrijving

Mozart: Piano Sonata In D Major KV 311 (284c)

Mozarts Pianosonate in D majeur, K. 311, werd in november 1777 in Mannheim gecomponeerd, terwijl hij en zijn moeder op een lange reis waren die hen het volgende voorjaar naar Parijs zou brengen. Aspecten van de gemanierde Mannheim-stijl komen duidelijk naar voren in deze sonate, vooral in de scherpe dynamische contrasten. Mozart componeerde nog een pianosonate terwijl hij in Mannheim was, die in C majeur, K. 309, mogelijk voor uitvoeringen in Parijs.

In deze sonates zien we dat Mozarts expressieve vermogen groeit, waarbij niet alleen kenmerken van werken van componisten uit Mannheim worden geassimileerd, maar ook veel van de ideeën van Haydn , vooral met betrekking tot zijn gebruik van de sonatevorm in zowel het eerste als het tweede deel van een multi- bewegingsinstrumentaal werk. Ook is een deel van Mozarts schrift voor het klavier in een orkestrale stijl, verwijderd van de typische klaviertechniek van die tijd. De sonate werd in 1782 in Parijs gepubliceerd door Heina als Op. 4, nr. 2.

De pianosonate in D majeur is in drie delen: Allegro, Andante con espressione en een Rondeau: Allegro. Het Allegro opent met een thema dat orkestraal van opzet is, met een zwier in de rechterhand over akkoorden in de linker. Na een modulatie naar de dominant, A majeur, is er een secundair thema dat veel meer klinkt als een keyboardsolo met zijn Alberti-basfiguren en scalaire melodie. Mozart verhoogt langzaam de ritmische intensiteit van de ontwikkelingssectie tot een plotselinge stop nabij het midden, waar piano en forte dynamiek onvoorspelbaar afwisselen. De volgorde van de gebeurtenissen in de samenvatting is ongebruikelijk. Het tweede thema, nu in de tonica, wordt gevolgd door twee ideeën uit het slotgebied, dan het eerste thema, en ten slotte een korte coda van geheel nieuw materiaal gevolgd door het derde slotidee. Een dergelijke spiegelbeeld-recapitulatie komt ook voor in Mozarts Vioolsonate in D majeur, K. 306, en zijn Symfonie in C majeur, K. 338.

Mozart zet de G majeur Andante in wat vaak wordt aangeduid als rondo-slow-movement vorm, een variant van slow-movement sonatevorm (sonatevorm zonder ontwikkelingssectie) waarin het contrasterende materiaal (sectie B) wordt gerecapituleerd op de tonica en gevolgd door een terugkeer van sectie A. Plotselinge en brede dynamische contrasten maken ook deel uit van het Andante, dat een elegant openingsthema heeft dat geschikt is voor een vocale compositie.

De afsluitende Rondeau barst van de jeugdige energie en verrassingen. De eerste terugkeer van het rondo-thema is voorzien van een omzetting van de tweede helft naar G majeur, die vervolgens de tweede aflevering introduceert. Het slot van deze aflevering is een cadenspassage met drie verschillende tempo’s die, concerto-achtig, leiden naar de terugkeer van het rondo-thema en het einde van de beweging.